Sumbas Kaymakamı Mehmet Furkan Taşkıran:” Bugün bu topraklar üzerinde bağımsız ve güçlü Türkiye’nin başı dik vatandaşları olarak özgürce yaşamamızı, ay yıldızlı bayrağımızın göklerde özgürce dalgalanmasını kahraman ecdadımızın verdiği şanlı İstiklal Mücadelesine borçluyuz” dedi.
Osmaniye’nin Sumbas ilçesi kaymakamı Mehmet Furkan Taşkıran, 19 Mayıs Atatürkü anma gençlik ve spor bayramı mesajı yayınladı ,
Kaymakam Taşkıran, mesajında şu ifadeleri kullandı:
1919’un 19 Mayıs’ında, aziz vatan beldelerinin işgal altında olduğu bir günde Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a çıkarak Milli Mücadele ateşini yakışının 104. Yıl dönümünde, 19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramınızı coşku ve heyecanla kutluyorum.
Bugün bu topraklar üzerinde bağımsız ve güçlü Türkiye’nin başı dik vatandaşları olarak özgürce yaşamamızı, ay yıldızlı bayrağımızın göklerde özgürce dalgalanmasını kahraman ecdadımızın verdiği şanlı İstiklal Mücadelesine borçluyuz.
19 Mayıs, 23 Nisan’da TBMM’nin açılmasına, Kuva-i Milliye ruhunun milli ordu çatısı altında şahlanmasına, Sakarya’daki büyük hesaplaşmanın Kocatepe’de Büyük Taarruza ve Dumlupınar’da zafere kavuşmasına, İzmir’den İstanbul’a vatanın tahlisine ve 29 Ekim’de Cumhuriyet’in ilanına uzanan yolun işaret fişeğidir.
19 Mayıs bize, özgürlüğümüze, bağımsızlığımıza, egemenliğimize yönelen tehditlere karşı her daim diri, uyanık ve teyakkuzda olma noktasında her daim tazelenen bir genç tavrına bürünmeyi hatırlatır. İşte bu nedenle, 19 Mayıs’ın gençlere armağan edilmiş bir bayram olması manidardır. Gençlerimizin geleceğin Türkiye’sini kuracaklarına inanıyor, gençlerimize güveniyoruz.
Bu vesileyle Atatürk ve silah arkadaşlarını bir kez daha saygı ve rahmetle anıyor, başta siz gençlerimiz olmak üzere aziz milletimizin 19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı’nı kutluyorum.
Kaymakamlık basın
ATATÜRK VE SAMSUN
http://www.samsun.gov.tr/de bu konudaki yazıda şöyle denildi:
MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’ÜN SAMSUN GÜNLERİ
Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde yapılan Kurtuluş Savaşı’nın en önemli anlarından biri Mustafa Kemal Paşa ve silah arkadaşlarının 1919’un 19 Mayıs’ında ilk adımlarını Samsun’a atmalarıdır.
MUSTAFA KEMAL PAŞA’NIN SAMSUN’A ÇIKIŞI
30 NISAN 1919 – Mustafa Kemal Paşa’nın 9. Ordu Kıtaatı Müfettişliğine atanmasını içeren Hükûmet Kararnamesi Padişah Vahdeddin tarafından onaylandı.
5 MAYIS 1919 – Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a atanma emri, Takvim-i Vekayi’de yayımlandı.
16 MAYIS 1919 – Mustafa Kemal Paşa ve karargâhıyla 16 Mayıs 1919’da bandırma Vapuru ile yola çıktı.
Karargâhında bulunan subaylar rütbe sırası ile Kurmay Albay Refet Bey (General Refet Bele) (3. Kor. K.), Kurmay Albay Manastırlı Kazım Bey (General Kazım Dirik) (Müfettişlik Kur. Bşk.), Dr. Albay İbrahim Tali Bey (Öngören) (Müfettişlik Sağlık Bşk.), Kurmay Yarbay Mehmet Akif Bey (Ayıcı) (Kurmay Bşk. Yardımcısı), Kurmay Bnb. Hüsrev Bey (Gerede) (Karargâh Erkan-ı Harbiyesi İstihbarat ve Siyasiyat Şubesi Müdürü), Topçu Bnb. Kemal Bey (Doğan) (Müfettişlik Topçu K.) Dr. Bnb. Refik Bey (Saydam) (Sağlık Başkan Yardımcısı), Yzb. Cevat Abbas (Gürer) (Müfettişlik Başyaveri), Yzb. Mümtaz (Tünay) (Kurmay Mülhakı), Yzb. İsmail Hakkı (Ede) (Kurmay Mülhakı), Yzb. Ali Şevket (Öndersev) (Müfettişlik Emir Subayı), Yzb. Mustafa Vasfi (Süsoy) (Karargâh K.), Ütğm Hayati (Kurmay başkanı Emir Subayı ve Müfettişlik Kalem Amiri), Ütğm Arif Hikmet (Gerçekçi) (Kurmay Mülhakı sonra 3. Kor. K. Yaveri), Ütğm. Abdullah (İaşe Subayı), Tğm. Muzaffer (Kılıç) (müfettişlik ikinci yaveri), birinci sınıf kâtip Faik (Aybars) (Şifre Kâtibi), Dördüncü sınıf Kâtip Memduh (Atasev) (Şifre Kâtibi Yardımcısı) idi.
Bandırma Vapuru, Kızkulesi açıklarında İngilizler deniz kuvvetlerince durdurulmuşsa da sonra yola devam etmesine izin verilmişti.
17 MAYIS 1919 – Mustafa Kemal Paşa ile Samsun’a çıkanlardan Hüsrev Gerede de hatıralarında, Samsun yolculuğu ile ilgili şu bilgileri vermektedir.
“17 Mayıs 1919, hava kötü. Hep yataklardayız. Mitralyöz Arif, Dr. Refik, Topçu Kemal, bir kamaradayız. Kamaramız vahşi hayvan kamarasına benziyor. Ara sıra başımızı kaldırıp birkaç kelime konuşuyoruz. 9.30 sıralarında İnebolu’ya yanaştık. Fakat 17-18 Mayıs gecesini pek fena geçirdik. 18 Mayıs öğleüstü Sinop Limanı’na girdik. Çok şükür sallantı kesildi. Yataklardan fırladık. Tıraş olduk, yıkandık, güvertede hava aldık, güneşlendik Dr. Refik’in nane suyu aklımızı başımıza getirdi. Saat 3’te vapurda bizimle gelip karaya çıkan Liva Mutasarrıfı Mazhar Tevfik Bey, Sinop’tan bize İzmir’in işgali ile ilgili yazılı bilgi getirdi. 13 Mayıstan beri İzmir’in işgal olunacağına dair belirtiler görülmeye başlamış, Redd-i İlhak girişimi canlanmış ve 15 Mayıs’ta işgal başlamış. İzmir’deki çatışmadan sonra yunan birlikleri şehri terk etmek zorunda kalmışlar.”
19 MAYIS 1919 – Mustafa Kemal Paşa ve karargâhı 19 Mayıs 1919 sabahı Samsun’a varabildi. Sabahleyin kurmay Binbaşı Mahmut Ekrem Bey, sandalla gemiye yanaştı. Ekrem, güvertede bulunan Mustafa Kemal Paşa’nın yanına giderek askerce bir selam verdi. “Hoş geldiniz paşam” dedi. Böylece Mustafa Kemal Paşa’yı Samsun’da ilk karşılayan Mahmut Ekrem Bey olmuştur.
Mustafa Kemal Paşa ve karargâhı iskelenin her iki tarafına sıralanmış halk ve işgal kuvvetlerince silahlarına el konmuş bir müfreze tarafından karşılanmışlardı. Mustafa Kemal oradan Mıntıka Palas Oteli’ne yerleşti. Otelin balkonuna 9. Ordu Müfettişliğinin bayrağı asıldı. Karargâhı ise Karadeniz Oteli’ne geçti.
Burada bir müddet istirahat ettikten sonra, belediye binasına geçerek belediye meclisi üyeleri ile memleketin asayişi ve müdafaasına dair konuları görüştü. Mustafa Kemal Paşa; Sivas, Van, Erzurum, Trabzon, Ankara, Kastamonu, Mamuretülaziz (Elazığ), Diyarbakır Valilikleri, Erzincan Müstakil Mutasarrıflığı, Erzurum’daki 15. Kolordu ve Ankara’daki 20. Kolordu Kumandanlıklarından sorumlulukları dâhilindeki bölgenin asayişi ile ilgili hazırlanacak raporun en kısa zamanda göndermelerini tel emriyle istedi.
Telgraftan da anlaşılacağı üzere Mustafa Kemal Paşa’nın ilk faaliyetleri Samsun ve çevresindeki asayiş problemleri ile ilgili önlemler almak oldu. Bu çerçevede önce Samsun ve çevresindeki Rum çetelerinin Müslüman halka yönelik tecavüzlerine karşı mutasarrıfın gerekli önlemleri almadığı gerekçesiyle daha önceden Dâhiliye Müsteşarlığı görevinde bulunmuş olan Hamid Beyin Samsun Mutasarrıflığı görevine getirilmesini Hükûmete teklif etmiştir. Atama işlemlerinin tamamlanmasına kadar da geçici kaydıyla 3. Kolordu Komutanı Albay Refet (Bele) Beyi vekilliğine atamıştır.
20 MAYIS 1919 – Mustafa Kemal Paşa; Sadaret Makamına gönderdiği yazıda, İzmir’in Yunanlılar tarafından işgalinin millet ve orduyu derinden üzdüğünü, ordunun ve milletin bu haksız tecavüzü hiçbir biçimde sindiremeyeceğini, Padişah ve Hükûmetin kesin teşebbüs ve icraatıyla milletin hukukunu koruyacağına olan güvenden dolayı sükûnetin korunabildiğini bildiriyordu. Bundan başka aynı gün Sadaret Makamına gönderdiği bir diğer telgrafta da İngilizlerin mütareke hükümlerine aykırı tutumlarda bulunduğunu yazıyordu. Mustafa Kemal Paşa’nın telgrafta belirttiği gibi İngilizler mütareke hükümlerine aykırı olarak, 9 Mart 1919 da Samsun’a 200 asker çıkarmışlardı.
17 Mayıs 1919’da ise 100 kişi daha çıkarılmıştı. Bunların aralarında ellerindeki kartvizitlerden anlaşıldığı kadarıyla, Sivas denetleme subayı unvanlı iki subay da vardı. Bunlar Yüzbaşı Richard ve Yüzbaşı Miles’ti. İngiliz siyasi temsilcisinin söylediğine göre bunların bir kısmı Sivas’a gönderilecekti.
Mustafa Kemal Paşa’ya göre, İngilizlerin mütareke hükümlerine aykırı olarak istedikleri yerlere asker çıkarıp müfrezelerini Anadolu içlerine göndermeleri halinde, Osmanlı Hükûmetinin etkinliği ve varlığı sorgulanacaktı. Bu gelişmelerden şüphesiz halk etkilenecekti. Böyle bir ortamla karşı karşıya kalınmaması için Hükûmetin mütareke hükümlerine aykırı tutum ve davranışların önüne geçmesi ve bu türden siyasi gelişmelerden haberdar edilmesini istiyordu.
6 HAZIRAN 1919 – Havza’da ikinci miting düzenlendi. Müttefik komutanlardan General Milne, Mustafa Kemal Paşa hakkında İstanbul Hükûmetine ültimatom verdi. Havza’da ikinci miting yapıldı. Bu mitingde Havza halkının yakından tanıdığı ve saygı duyduğu Sıtkı Hoca bir konuşma yaptı. Hoca mitingde şunları söyledi.
“Yangın saçaklığı sardı. Yanıyoruz! Tek çaremiz, silaha sarılmaktır.
Derhal silahlarınızı temizleyiniz! Silahı olmayan baltasını, baltası olmayan sağlam bir odunu eline alsın, derhal saldıracağız!
Önce içimizdeki ekmek bilmez hainleri, sonrada yurdumuzu işgal eden düşmanları temizleyeceğiz!”
8 HAZIRAN 1919 – Harbiye Nazırı Şevket Turgut Paşa Mustafa Kemal Paşa’yı İstanbul’a geri çağırdı. Mustafa Kemal Paşa, Samsun’da ve Havza’da bulunduğu günlerde gerek İstanbul’a yönelik, gerekse Anadolu’nun diğer vilayetlerinde olan çalışmalarını telgraflar vasıtasıyla gerçekleştirdi. Bu telgraflar askeri ve mülki müfettiş olarak yetki sahasına giren Van’dan Kastamonu’ya, Trabzon’dan Diyarbakır’a uzanan geniş bir sahayı kapsıyordu. Ayrıca Mustafa Kemal Paşa, İstanbul hükûmetine de telgraflar çekti. Bu telgraflar genellikle padişahı teskin etmek ve oyalamak gayesi taşıyordu. Ayrıca İstanbul hükûmetine çektiği telgraflarda hiçbir yerde gayr-ı Müslimlere zarar verilmediğini ancak Türk milletinin istikbalinin ve varlığının tehdit edildiği bir ortamda meydana gelen olayların meşru olduğunu vurgulamıştır.
Mustafa Kemal Paşa’nın 25 Mayıs 1919 tarihinden itibaren mahalli halkı hem bölgedeki Rum çetelerine karşı hem de memleketin tamamının kurtarılması için gerekli olacak teşkilatlanmaya sevk etmesi, İngilizlerin dikkatini çekti. Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun ve Havza’daki faaliyetleri hakkında İstanbul’daki İngiliz Yüksek Komiserliğine Samsun’dan bilgi veren Yüzbaşı Hurst, durumu İngiltere’nin İstanbul’daki Yüksek Komiseri Amiral Calthrope ve Dışişleri bakanı Lort Curzon’a bildirdi. Ayrıca Hurst raporunda, Mustafa Kemal Paşa’nın yanı sıra bazı subayların sessizce İstanbul’dan Anadolu’ya geçtiklerini bildirdi. Bunun üzerine İngiliz diplomatlar Mustafa Kemal Paşa’nın Havza’daki çalışmalarına son verdirmek ve etkisiz hale getirmek için Bab-ı Âli’ye baskı yaparak geri çağrılmasını sağladılar.
Ayrıca İstanbul’daki İngiliz Ataşesi, Hurst’a Mustafa Kemal Paşa’nın çalışmalarının takip edilmesi talimatı verdi. Bunun üzerine Hurst, Havza’ya gelerek ilçeyi teftiş etti. Burada önce Rumlarla ardından Mustafa Kemal Paşa ile görüşmelerde bulundu. Mustafa Kemal Paşa, bu görüşmede Hurst’a Havza’daki kaplıcaların vücuduna iyi geldiğini ve biraz daha Havza’da kalacağını ve sonrasında Amasya’ya ve daha güneye gideceğini söyledi. Hurst Havza’daki durumu telgraflarla İngiliz diplomatlara raporlar halinde bildirdi.
10 HAZIRAN 1919 – İstanbul’a geri dön çağrısına uymayan Mustafa Kemal Paşa bir tamimle (genelge) mülki ve askeri makamlara: “İstiklal-i millîmiz (millî bağımsızlığımız) uğrunda bütün mevcudiyetimle milletle beraber nihayetine kadar çalışacağıma mukaddesatım namına söz veririm” dedi.
12 HAZIRAN 1919 – Mustafa Kemal Paşa’nın Havza’ya gelerek burada halkı milli mücadeleye çağırması ve Türk milletinde milli bir şuur oluşturması, işgallere karşı halka mitingler tertip ettirmesi, İngilizlerin dikkatinden kaçmamış ve Mustafa Kemal Paşa’nın tekrar İstanbul’a dönmesi için İstanbul Hükûmetine baskı yapmışlar. Fakat Mustafa Kemal Paşa, İstanbul Hükûmetine verdiği cevapta sonuna kadar milli mücadeleyi destekleyeceğini, gerekirse görevinden istifa ederek halkın arasına katılarak milli mücadeleyi yürüteceğini bildirdi. Havza’dan sabah saatlerinde Amasya’ya geçti.
Yazı ve fotoğraflar Kaynak: http://www.samsun.gov.tr/ataturk-ve-samsun2